U podnožju jedne od najlepših planina u Srbiji prostire se raskošna Mačva
Svaki put kada bismo pomenuli Mačvu (kao lokalitet sa zasebnim geografskim odlikama, autentični deo Srbije sa svim prirodnim, istorijskim i etnokulturološkim posebnostima) moj saputnik bi insistirao na tome da ga zbunjuje. U mnogo čemu Mačva ga podseća na Vojvodinu, dok bi mu na momente ovaj kraj veoma zaličio na Šumadiju. Stvar je u tome da se niska i ravna Mačva, koja svojim najsevernijim delom uistinu pripadaVojvodini, nadovezuje na brežuljkastu šabačku Pocerinu. Mene je, s druge strane, zbunjivao govor ovog područja, jer je u nedostatku boljeg opisa – otegnut, ali sasvim drugačije otegnut od vojvođanskog. Lingvisti bi sad govorili o posleakcenatskim dužinama, nečemu što mačvanski govor čini specifičnim, ali mi ćemo samo reći da je melodičan i pevljiv.
Mačva se nalazi na severozapadu Srbije i smatra se veoma bogatim i plodnim tlom, pogodnim za ratarstvo. Kroz istoriju ulazila je u sastav Rima, Vizantije, Ugraske, Srbije, Austrije i Osmanskog carstva. Naziv Mačva dolazi od istoimenog rimskog grada za koji se ne zna gde se tačno nalazio – svakako negde na obali Save. Sačuvan je istorijski podatak da je knez Miloš na početku XIX veka za 40 hiljada groša otkupio Mačvu od Marašli Ali-paše.
Sa severa i zapada Mačvanski okrug je omeđen rekama. Brza i plahovita Drina, nepredvidiva, puna vrtloga i virova, razdvaja Bosnu i Srbiju, dok se Sava, tipična ravničarska reka sporog toka i malog pada, proteže na severu.
Zaleđinu Mačve čini planina Cer, koja se blago spušta prema obalama Save. Njen najviši vrh je tek 687 metara, i pokrivena je listopadnom šumom u kojoj se smenjuju vrste bukve, graba i hrasta. Planina je ime i ponela po jednoj vrsti hrasta kojeg ovde ima najviše.
U cerskom kraju je nastala legenda o caru Trojanu i njegovim ćerkama Soki, Kovi, Vidi i Kosani (i poslednjoj petoj, kojoj se prema predanju ime ne zna, jer je tako želela njena majka, gorska vila) čija su imena u toponimima okolnih srednjovekovnih utvrđenja, ili makar onoga što je od njih preostalo. Iz Kosaninog grada Rimljani su osmatrali često napadanu granicu istočnog i zapadnog carstva.
Nedaleko od planinarskog doma Lipov lad, koji je jedini turističko-ugostiteljski objekat ovde (i nažalost nije otvoren tokom cele godine) put vodi prema Trojanovom gradu. Od ogromnog kompleksa u kojem su boravili rimski vojnici, danas je ostala samo kula osmatračnica i deo odbrambenog zida koji potiču iz III veka nove ere.
Planina je mahom nenaseljena, ali se na njenim padinama na putu od Šapca prema spomeniku Tekerišu nižu pečalbarska sela. Najpoznatije je selo Bugarine. Smešteno je uz put, i čuveno po tome što je svaka kuća omanji dvorac ukrašen pozlatama, reljefnim radovima i velikim figurama lavova, labudova i drugih životinja.
Tekeriš je naselje koje se nalazi na jugozapadnim obroncima Cera. Tu je podignut istoimeni spomenik posvećen srpskim vojnicima koji su učestvovali u Cerskoj bici avgusta 1914. godine, koja se odigrala upravo na ovom prostoru i koja je ostala čuvena i po tome što je prva bitka u Prvom svetskom ratu u kojoj je Austrija bila poražena – i to od daleko malobrojnije srpske vojske.
Šabac je najveći grad u Mačvi i najpoznatiji vašarski grad u Srbiji. To jest, čak i oni koji nikada nisu posetili Šabac čuli su za vašar koji se održava u šabačkom Mihajlovcu na obali Save u vreme Male Gospojine. Ovom vašaru prethodi Čivijaški karneval kao i festival humora i satire, koji se održavaju svake godine u septembru. Istina, za vašar se pročulo u narodnoj pesmi, što je na neki način nepravedno odredilo predstavu o gradu. Manje je poznato da su se zvuci prvog klavira u Srbiji, na kome je svirala Anka Obrenović, ćerka gazda Jevrema, čuli baš u ovom gradu, kao i da su Čivijaši prvi igrali karte i bilijar.
Najpoznatiji stanovnik Šapca, ondašnji ober-knez Šabačke nahije po kome su nazvani glavna gradska ulica i veliko prigradsko naselje, bio je Jevrem Obrenović.U njegovo vreme, a to je rani XIX vek, i u ogromnoj meri njegovom zaslugom, od turske kasabe na raskrsnici puteva o koju su se povremeno otimali Austrijanci, podignut je ozbiljan, veoma lepo uređen evropski grad kakav je i danas.
Piše: Ivana Slavković