Narodni muzej u Beogradu je muzej kompleksnog tipa. To je najveći, najstariji i centralni muzej Srbije, koji u svom sastavu danas, nakon dugog trajanja, od osnivanja daleke 1844. godine, čuva više od 400.000 predmeta koji čine jedinstvenu celinu kulturnog nasleđa Srbije, centralnog Balkana, ali i Evrope.
Sa zgradom u samom centru Beograda, na Trgu republike, Narodni muzej proučava, publikuje i izlaže reprezentativna kulturna dobra, svedočanstva razvoja i civilizacijskih promena na području današnje Srbije, i najbližeg okruženja, od praistorijskih vremena do poznog srednjeg veka, kao i reprezentativna dela ključnih umetničkih stilova i pokreta, vrhunske umetničke domete u nacionalnoj i evropskoj umetnosti od srednjovekovnog perioda do savremenog stvaralaštva.
Camille Pissarro, Place du Theatre Francais Sun effect’, 1898. Photo National museum in Belgrade
Nakon temeljne obnove muzejskog zdanja iz 1903. i aneksom iz 1933. godine, i nakon tri godine od poslednje izložbe, koja je održana pred početak građevinskih radova 2015. godine, Narodni muzej se 28. juna 2018. svečano otvara za posetioce, spreman za novo poglavlje u svom dugom trajanju.
Nova stalna postavka muzeja obuhvata ogromni hronološki opseg od dalekog paleolita, pa sve do umetnosti 20. veka. Organizovana na tri nivoa reprezentativnog zdanja, postavka će biti raspoređena na 5.000 m2 izložbenog prostora. Predstavljajući čitav fond Narodnog muzeja, pažljivo odabrani eksponati, kao i postavka, u celini će svedočiti o izuzetnim arheološkim istraživanjima, predvođenim stručnjacima Narodnog muzeja, o vidovima reprezentacije srpskih vladara kroz umetničke predmete, o poklonodavcima i kolekcionarima, slikovito i hronološki, a istovremeno će nelinearno i pravolinijski voditi posetioca od praistorije do savremene umetnosti.
Polazište u osmišljavanju nove muzejske postavke, u kome su učestvovali kustosi Narodnog muzeja i dizajneri Jelena Stefanović, Igor i Irena Stepančić, bilo je nastojanje da uravnoteženim kombinovanjem konvencionalnog i inovativnog postavka omogući otvoreni uvid u umetnost i prošlost. Ponovnim otvaranjem, osnaženih kapaciteta, Narodni muzej stremi da bude aktivna i savremena ustanova koju istovremeno odlikuje tradicionalnost, zajedno sa otvorenošću i fleksibilnošću. Nastojano je da postavka posetiocima bude jasno čitljiva i razumljiva, sa svešću da muzej jeste među malobrojnim mestima na kojima je moguće ostvariti neposredan kontakt sa kulturnim dobrima koja u sebi nose različite vrednosti, od istorijske, kulturne, preko estetske i naučne, sve do ekonomske i simbolične vrednosti.
Kroz samu stalnu postavku se prepliću rezultati svih muzejskih delatnosti i aktivnosti, od istraživanja i konzervacije do interpretacije i edukacije. Narodni muzej je živ organizam, pulsirajući centar koji u velikoj meri čine upravo ljudi koji u njemu rade i koji su u njemu nekada radili.
The National museum in Belgrade, photo National museum Luka Banda
Sa željom da Narodni muzej bude što pristupačniji i za različite posetioce, nastojano je da se uz vizuelni sklad i prateći materijal u vidu tekstova, legendi i digitalnih sadržaja omogući najpre prijatan boravak u muzeju, a takođe i prilika za otkrivanje, saznanje, učenje i uživanje.
ISTORIJAT ZGRADE NARODNOG MUZEJA
Objekat u kome se danas nalazi Narodni muzej podignut je na mestu nekadašnje kafane „Dardaneli“, na jednoj od najznačajnijih lokacija grada Beograda, na trgu koji je formiran u 19. veku rušenjem Stambol kapije i podizanjem zgrade Narodnog pozorišta i Spomenika knezu Mihailu.
Zgrada je izgrađena za potrebe Uprave fondova 1902–1903. godine, prema projektima arhitekata Andre Stevanovića i Nikole Nestorovića. Ukrasne dekoracije na fasadama i u unutrašnjosti radio je građevinski likorezac Franja Valdman, a slikarske dekoracije Bora Kovačević i Andrea Domeniko.
Razvojem Uprave fondova u Državnu hipotekarnu banku ukazala se potreba za proširenjem i rekonstrukcijom objekta. Radovi su izvedeni 1930–1933. godine po projektu arhitekte Vojina Petrovića.
Zgrada je 1944. godine oštećena prilikom bombardovanja, a prema projektu arhitekte Vojislava Markovića 1946. godine izvršena je sanacija nakon koje je u zgradu useljena Državna investiciona banka.
Zgrada dobija novu namenu 1950. godine, kada se dodeljuje Narodnom muzeju. Po projektu arhitekte Dobroslava St. Pavlovića urađena je rekonstrukcija za potrebe muzeja, koji je za publiku otvoren 1952. godine.
Novu rekonstrukciju, koja je obuhvatala vraćanje centralne kupole i podizanje novog centralnog trakta sa radnim prostorima kustosa i laboratorijama za konzervaciju, izvršili su 1965–1966. godine arhitekte Aleksandar Deroko, Petar Anagnosti i Zoran Petrović.
Po svojim stilskim karakteristikama zgrada pripada grupi akademski koncipiranih objekata, zasnovanih na principima neorenesanse. Po koncepciji volumena, koju čini masivni blok sa kupolama nad centralnim i bočnim rizalitima na glavnoj fasadi, kao i po akademski shvaćenom dekoru, zgrada se može svrstati u red monumentalnijih palata podizanih kod nas na prelazu vekova. Posle zgrade Narodne banke (izgrađene 1889. godine), zgrada Uprave fondova predstavljala je jedan od najranijih bankarskih objekata kod nas.
Zgrada Narodnog muzeja predstavlja reprezentativni primer javnih palata u beogradskoj arhitekturi sa kraja 19. i početka 20. veka. Proglašena je za spomenik kulture od velikog značaja (Odluka „Službeni glasnik SRS“ br. 14/79) i nalazi se u okviru prostorne kulturno-istorijske celine „Knez Mihailova ulica“, koja je utvrđena za kulturno dobro od izuzetnog značaja (Odluka „Službeni glasnik SRS“ br. 14/79).
ZBIRKE NARODNOG MUZEJA
Pablo Picasso, Head of the Woman, 1909. Photo National museum in Belgrade
Paja Jovanovic, Mihajlo Pupin, 1903. Photo National museum in Belgrade
Narodni muzej u Beogradu je kao Museum serbski osnovan 10. maja 1844. godine. U centralnoj zgradi Narodnog muzeja, na Trgu republike, smešten je veći deo, po vrsti materijala i sadržaju, kompleksnih i raznovrsnih osnovnih i studijskih zbirki, odnosno oko 45.000 arheoloških predmeta praistorijskog, antičkog i srednjovekovnog perioda, 287.000 primeraka novca antičkog, vizantijskog, srednjovekovnog perioda i novog veka sa medaljama, plaketama i ordenjem, oko 16.000 likovnih dela srpskih, jugoslovenskih i stranih umetnika (slika, grafika, crteža, ikona) i oko 1000 skulptura.
Među najznačajnijim kulturnim dobrima, u zbirkama koje obuhvataju izuzetan hronološki raspon, nalaze se i: monumentalne skulpture sa Lepenskog vira (7. milenijum pre naše ere), Vinčanske figurine (6–5. milenijum pre naše ere), kolica iz Dupljaje (16. vek pre naše ere), zlatne maske iz Trebeništa (6. vek pre naše ere), ostava srebrnih posuda iz Jabučja (1. vek naše ere), Beogradska kameja (4. vek), bronzani portret Konstantina Velikog (4. vek), Miroslavljevo jevanđelje (12. vek), prvi novac kovan u Srbiji kralja Radoslava (13. vek), srednjovekovne freske i ikone iz pravoslavnih manastira i crkava, brojna umetnička dela srpskih i jugoslovenskih autora, poput Steve Todorovića, Đorđa Krstića, Uroša Predića, Paje Jovanovića (19. vek), Nadežde Petrović, Save Šumanovića ili Ivana Meštrovića (20. vek), kao i izvanredna dela umetnika iz drugih zemalja Evrope, poput Karpača, Rubensa, Gvardija, Dega, Renoara, Matisa, Pikasa ili Mondrijana.
STALNA POSTAVKA
PRIZEMLJE
Preparing the display. (Photo National museum. Luka Banda)
U prostoru atrijuma će biti predstavljene arheološke zbirke Narodnog muzeja koje obuhvaju hronološki raspon od paleolita do antičke Grčke i dominantne rimske kulture i umetnosti.
Stalna postavka ima za cilj da nelinearno predstavi kulture u hronološkom sledu, a za postavku je izdvojen reprezentativan materijal, koji na slikovit i jezgrovit način govori o svakodnevnom životu u paleolitu, mezolitu, neolitu, bronzanom, gvozdenom dobu, rimskom i kasnoantičkom periodu.
Kako izložbeni prostor atrijuma nije dovoljno prostran da bi se kroz brojne i raznovrsne tematske celine predstavile sve zanimljive i pažnje vredne pojave, pored predstavljanja celina opredeljenih od strane kustosa, načinom izlaganja, dizajnom, osvetljenjem ili na neki drugi način akcentovani su fenomeni kao što su kultura Lepenskog vira, neolitizacija, pojava najstarije metalurgije bakra, značaj i funkcije ovdašnjih rimskih provincija u strukturi Rimskog carstva, sa osvrtom na poreklo određenog broja rimskih careva.
PRVI SPRAT
Archangel Michaael from the Monastery Chilandar, XI century, gold, enamel. Photo National museum in Belgrade
U prostorijama u kojima su izloženi srednjovekovni predmeti nižu se izložbene sale u kojima je kroz deset tematskih celina predstavljen period od sredine ranog srednjeg veka, pa sve do Prvog srpskog ustanka.
Reč je o izuzetnom, veoma raznorodnom materijalu u koji spada nakit, keramika, ikone, freske i kopije fresaka, masivna kamena plastika, bogoslužbeni predmeti i predmeti primenjene umetnosti, koji na dinamičan način svedoče i upoznaju posetioce sa dalekim srednjim vekom na tlu današnje Srbije.
U drugom delu izložbenog prostora, na prvom spratu, nalaze se sale u kojima su izložena dela iz Zbirke srpskog slikarstva 18. i 19. veka.
U poslednjem segmentu na ovom nivou posetioci će moći da vide izbor crteža i grafika stranih i domaćih autora. Ovaj deo postavke će se zbog ograničenih mogućnosti za izlaganje radova na papiru na nekoliko meseci menjati.
DRUGI SPRAT
fotoNM. Luka Banda
Izložbeni prostor na drugom spratu čine tri celine. Od toga dve čine sastavni deo stalne postavke u okviru koje će biti izložena dela stranih umetnika i dela iz Zbirke jugoslovenskog slikarstva 20. veka. Treću celinu čini Velika sala, prostor koji će ubuduće biti korišćen za realizaciju tematskih izložbi kako Narodnog muzeja, tako i drugih muzejskih institucija.
Među segmentima stalne postavke, posetiocima je često najatraktivniji svakako deo u kojem će biti predstavljena dela stranih umetnika. Ova izuzetna kolekcija biće predstavljena kroz slike i pastele, kao i manjim brojem skulptura koje korespondiraju sa odabranim slikama.
Zbirka jugoslovenskog slikarstva 20. veka biće predstavljena sa bezmalo 200 dela raznorodnih stilskih pravaca. Uz uživanje u slikarstvu, posetioci će u ovim izložbenim salama moći da se upoznaju sa izborom skulpture, koja na adekvatan način korespondira sa postavkom u celini.
kontakt@narodnimuzej.rs
www.narodnimuzej.rs
https://www.facebook.com/narodnimuzej
Radno vreme:
Utorak, sreda, petak i nedelja: 10–18
Četvrtak i subota: 12–20
Ponedeljak: neradni dan
Cena ulaznice 300 dinara
Poseta nedeljom se ne naplaćuje