Ovaj teatar predstavlja jedinstveno mesto na kom se sreću istorija i umetnost, vrhunska literatura i superiorni scenski izraz
Govoriti o istoriji Jugoslovenskog dramskog pozorišta znači osvrnuti se na sedamdeset godina stvaranja najznačajnijih predstava koje su neretko predstavljale najznačajnije intelektualne poduhvate na prostorima nekadašnje države. Ideja o osnivanju ovog teatra nastala je 1947. godine. Jugoslovensko dramsko pozorište osnovano je sa jedinstvenim konceptom okupljanja umetnika iz cele tadašnje Jugoslavije – iz Beograda, Splita, Ljubljane, Novog Sada, Zagreba. Na čelu novoosnovanog pozorišta, kao umetnički direktor, stajao je Bojan Stupica. Danas jedna od scena ove kuće nosi njegovo ime.
Bojan Stupica kancelarija JDP-foto Arhiva JDP
Prva predstava, upravo u režiji Bojana Stupice, prikazana je 3. aprila 1948. godine. Bio je to “Kralj Betajnove” Ivana Cankara, a repertoarska politika pozorišta, od tada do danas, bila je i ostala usmerena na dela visokog literarnog nivoa, na modernu interpretaciju klasike, na najznačajnije pisce pretežno evropske dramske književnosti.
Od samih početaka, Jugoslovensko dramsko pozorište okuplja najbolje glumce, a brojne glumačke legende su vrhunce svoje karijere doživljavale upravo na daskama ove kuće. Pored glumaca stare garde, poput Mire Stupice, Marije Crnobori, Branke Veselinović, Ljube Tadića, po kojem današnja Velika scena nosi ime, generacije glumaca ostavile su svoj trag u istoriji Jugoslovenskog dramskog pozorišta. Na scenama ovog teatra igrani su pisci poput Molijera, Rasina, Šekspira, Šoa, Čehova, Brehta, Ostrvskog, Gorkog. Među domaćim piscima postavljane su predstave prema delima Cankara, Marina Držića, Sterije, Nušića. Upravo Sterijinom dramom “Rodoljupci”, u režiji Dejana Mijača, ponovo je 2003. godine otvoreno Jugoslovensko dramsko pozorište. Šest godina ranije, 1997. godine, izgorelo je do temelja zbog kvara na instalacijama.
Jovan Ćirilov takođe predstavlja veoma važno ime za istoriju ovog teatra. Bio je upravnik pozorišta četrnaest sezona, od sredine osamdesetih, a velike napore je ulagao u to da Jugoslovensko dramsko pozorište učini teatrom savremenog scenskog izraza i samim tim relevantnim mestom u evropskim okvirima. Nakon obnavljanja, 2003. godine, Jugoslovensko dramsko pozorište je repertoarski ostalo verno svojim korenima. Na scenama ovog pozorišta igraju se klasici iz različitih epoha, kao i savremeni dramski pisci.
Najznačajniji reditelji sa jugoslovenskog prostora režirali su komade zahvaljujući kojima Jugoslovensko dramsko pozorište uživa retko veliki ugled. Ansambl teatra danas čine mnoga velika glumačka imena poput Nikole Đurička, Vojina Ćetkovića, Branislava Lečića, Dragana Mićanovića, Nebojše Glogovca, Nikole Rakočevića, Nebojše Milovanovića, Nataše Tapušković, Srđana Timarova, Milene Vasić, Radovana Vujovića i mnogih drugih.
Godišnja nagrada pozorišta dodeljuje se 3. aprila, na dan kada je pre sedamdeset godina održana prva predstava kulturne ustanove koja objedinjuje istorijski i umetnički značaj.